نام پروژه: باززنده سازی پارک امت. سال:2019. کارفرما: جایزه دیوان. وضعیت: طرح منتخب داوران
پارک شاه قاضی در سال 1937 افتتاح شد و جایگزین دروازه‌ی جنوبی بغداد گشت. بعد از آن در سال 1958 و در پی انقلاب 14 جولای به پارک امت تغییر نام داد و تحت بازسازی گسترده‌ای قرار گرفت. این منطقه تا قبل از ناارامی‌های سیاسی دهه 1970 و حمله به عراق در سال 2003 منطقه‌ای پرجنب و جوش و احاطه شده توسط کافه‌ها، رستوران‌ها، بازار، سینما و مراکز تفریحی بود اما پس از انفجارهای حاصل از بمب‌گذاری خودروها در مجاورت پارک تبدیل به مکانی ناامن و مناسب بزهکاری و جنایت شد.
این پارک عمود بر رودخانه‌ی دجله و میدان تحریر است که میدان اصلی شهر و جاییست که رویدادهای سیاسی مهم تاریخ مدرن شهر در آن رخ داده است. به همین منظور چالش ما باززنده سازی این پارک، برگرداندن احساس امنیت و همچنین حفظ تمام لایه‌های تاریخی و میراث گذشته‌ی پارک است.
رود دجله به عنوان مسیری که در اطراف آن تمدن بین النهرین شکل گرفته است و شهرهایی از جمله بغداد به خاطر آن شکل گرفته به عنوان پتانسیل مهمی در طراحی دوباره پارک امت مدنظر قرار گرفته شده است. اگرچه خط آسمان شهر بغداد در طول تاریخ بارها تغییر کرده اما دجله همواره پایدار بوده و هویت مکانی شهر را خلق کرده است و همچنین از دیرباز و در فرهنگ عراق دجله مکانی برای جمع شدن افراد مختلف جامعه در کنار همدیگر بوده است. همین امر سبب شده تا از روایت دجله به عنوان خط داستانی و کانسپت اصلی طراحی در راستای بازسازی و بازگویی پارک امت استفاده شود. روایتی که تاریخ شهر را در خود دارد و نویدگر آینده ای روشن است.
- از مفهوم باغ های معلق بین النهرین به منظور طراحی باغ هایی در داخل باغ امت استفاده شده است. باغ های معلقی که این بار به کمک اختلاف سطوح در آب های جاری و درختان نخل ایجاد شده است.این باغ ها با کاربری هایی مجاور و مستقل مکان امنی برای مردم بغداد هستند که از تجربه های شهری متراکم رها شوند.
- باغ ملت(مردم): به عنوان هسته شکل دهی فضاها و در ادامه ی ایده ی رافت چادرجی در راستای طراحی پلت فرمی آزاد در مقابل مونومان آزادی است. به این ترتیب و با بردن خیابان های اطراف میدان تحریر به زیرزمین فضای دو طرف میدان تحریر به عنوان میدانی مرتبط با تاریخ مدرن شهر آزاد شده و در خدمت شهر قرار می گیرد. این مکان به پلازای شهری بازی تبدیل شده که مکانی برای رویدادهای مهم سیاسی و اجتماعی آزادی خواهانه بغداد خواهد بود و بقیه باغ ها در دو طرف این مکان شکل گرفته اند.
- باغ خانواده: این باغ روایت برداشتن دیوارهای شهر بغداد است که در طول تاریخ هر زمان از دیوارهای شهر کاسته شده بر مکان های عمومی آن افزوده شده است. این بار نیز با برداشتن دیوارهای اطراف سایت و بهسازی جداره شهری در سطوح مختلف و تغییر کاربری بلوک های مجاور و تبدیل آنها به کافه، رستوران و فضاهای سرگرمی، گشودگی های فعال و زایایی ایجاد خواهد شد که محیطی برای جذب خانواده ها است. همچنین طراحی شبکه ای پرجنب و جوش و سبز در میانه این دو بافت و فضاهایی میان سطح و داخل زمین محلی امن ایجاد شده که بافری میان فضای ارگانیک و مدرن خواهد بود و افراد را از فضاهای مجاور به داخل پارک دعوت خواهد کرد.
تغییر سطح کاربری ها تجربه های متنوع و جدید فضایی در اختیار کاربر قرار میدهد و نگاهی دوباره و خلاقانه به آب و درختان نخل، این نماد مقاومت شهری خواهند داشت.
با کمک روایت های دجله و نخل ها، باغ های معلقی طراحی شده که تجربه های جدید شهری در عین استفاده از کهن الگوهای بین النهرین برای بغداد معاصر خواهد بود.
- باغ دجله(منظرگاه): روایت برگرداندن شهر به مردم است و قایل شدن اهمیت بیشتر به عابر پیاده. همانند عبور از سطوح مختلف باغ های معلق به کمک ایجاد شبکه ای پیاده در چند سطح بر روی دجله و با کاربری های متفاوت تجربه های متنوع و جدید منظر و دید از دجله، شهر و دیگر باغ ها در ساعات و فصول مختلف برای عابران پیاده فراهم خواهد آمد.
به این ترتیب هم خط ساحلی دوباره از آن مردم میشود و هم آب حیات بخش دجله تنها مسیری برای عبور ماشین ها نخواهد بود و اولویت مردمی خواهد داشت، همچنین بالعکس و با داخل کردن آب دجله به باغ امت محیطی فرج بخش ایجاد خواهد شد.
- باغ فرهنگ: فرهنگ مردم عراق ریشه در تاریخ شفاهی این سرزمین دارد که سینه به سینه به نسل ها منتقل شده است، همین فرهنگ داستان گو سبب شده تا فعالیت های جمعی مورد توجه خاص این مردمان باشد؛ از این رو و در میانه پارک فعلی و در داخل زمین فضای اصلی باغ به عنوان باغ فرهنگ طراحی شده است که کاربری های معلق در آن برگرته از فضای باغ های معلق عراق می باشد و با رفتن در دل زمین فضای سبز جمعی نزدیک به همسطح به عنوان حیاط زمستانی بر روی آن ایجاد شده است. همچنین طراحی حیاط تابستانی در داخل مجموعه فضای خنکی در دل زمین ایجاد کرده است.
پارک امت نه فقط به عنوان یک پارک بلکه به عنوان باغی در بافت متراکم شهر دیده شده است که قادر به ایجاد مفصل بندی مهمی در شهر خواهد بود.
تنها با خراب کردن یک بلوک شهری(هتل جدید) در خط ساحلی دجله و طراحی پل عابر پیاده متصل به پل سواره، باغ امت به غرب دجله متصل شده و مورفولوژی یکپارچه شهری ایجاد میکند.
- شبکه خیابان های ترافیکی حول باغ امت با تمهیداتی به زیرزمین برده شده تا باغی در خدمت شهر برای مردم بغداد فراهم آید.
باغ ملت- باغ فرهنگ- باغ خانواده- باغ سلامت- باغ دجله- آثار هنری- آب- نخلستان-